Door: De Telegraaf,  Marion van Es

Jarenlang was Barbara Muller een roepende in de woestijn. Ze werd door critici en politici uitgemaakt voor crimineel, haar kinderen zouden opgroeien met een moeder in de gevangenis. Inmiddels kan de oprichtster van stichtingen Beschermde Wiegen Het Babyhuis er om lachen. Want anno 2020 is zelfs de overheid ervan overtuigd dat haar werk kinderlevens redt.

„We hebben groot nieuws!”, roept Barbara trots uit. „Afgelopen jaar is er in Nederland geen enkele vondeling gevonden en dat is voor het eerst sinds 1953. Voordat we begonnen in 2014, waren dat er nog vier tot zes per jaar. Waarvan gemiddeld maar één of twee levend…”

En dat is nog maar het topje van de ijsberg, weet Barbara. „Het wegmaken van een baby is helaas niet zo moeilijk. Je stopt hem in een vuilniszak, doet die in de kliko en niemand zal ooit weten dat het kindje heeft geleefd. Afschuwelijk, maar helaas wel de realiteit.”

„Dat weten we, doordat de vrouwen die wij anoniem helpen vertellen hoe radeloos ze waren voor ze ons belden. Vaak hadden ze al een boodschappentas gekocht waarin ze hun baby wilden achterlaten. Geen moeder die zoiets écht wil, maar ze zien op zo’n moment geen andere keuze. Abortus laten plegen, bevallen of een kind ter adoptie afstaan kan in Nederland alleen als je je gegevens achterlaat. En voor veel vrouwen is dat zo’n levensbedreigend idee dat ze nog liever hun kind in een kliko achterlaten.”

Noodlijn

Barbara is oprichter van twee stichtingen: Het Babyhuis biedt opvang voor hoogzwangere en pas bevallen vrouwen die tijdelijk ondersteuning nodig hebben. Beschermde Wieg is er voor vrouwen in acute nood. Wanneer zij de noodlijn bellen, staan vrijwilligers 24 uur per dag klaar om bijvoorbeeld mee te gaan naar zwangerschapscontroles, te helpen bij een anonieme bevalling of het afstaan van een baby.

Inmiddels zijn er in Nederland al tien locaties (Beschermde Wieg-kamers), onder meer in ziekenhuizen, waar vrouwen veilig en anoniem hun kind kunnen achterlaten of medische assistentie kunnen inroepen bij de bevalling. Sinds de oprichting zijn dankzij deze kamers en de noodlijn meer dan 1000 vrouwen bijgestaan en 45 babylevens gered.

„De eerste was een vrouw die in Groningen over een dijkje reed, met haar pasgeboren baby onder haar regenjas”, weet Barbara nog. „Ze wilde hem daar ergens uit de auto doen, maar kreeg de navelstreng niet doorgebeten met haar tanden. Haar gegevens in een database wilde ze per se niet, bang dat ze anders vermoord zou worden. Dus belde ze ons. We hadden op dat moment één vrijwilliger in Groningen, een verloskundige. Zij is meteen gekomen, heeft geholpen met de nageboorte en de navelstreng en heeft de baby meegenomen.”

Vertrouwen

„Voor ze wegging heeft de moeder tóch nog haar gegevens achtergelaten, omdat we haar hebben kunnen overtuigen dat het voor het kind beter is als hij/zij later kan achterhalen wie de moeder is. Daar is vertrouwen voor nodig, maar dat geven we ze: de informatie is veilig bij ons. En als ze het écht niet willen, hoeft het niet. Van de 45 vrouwen die we hebben geholpen, is er uiteindelijk maar één bij haar wens gebleven om anoniem te blijven. En 27 moeders zijn later toch weer herenigd met hun kind.”

Die resultaten zijn niet onopgemerkt gebleven. Waar het bij de start in 2014 nog strafbaar was om als zorgverlener anoniem hulp te bieden én strafbaar om een kind te vondeling te leggen, is het eerste nu legaal en wordt het tweede gedoogd. Ook komen ze dit jaar voor het eerst in aanmerking voor overheidssubsidie.

„Een enorme stap voorwaarts”, zegt Barbara glunderend. „Toen ik net begon, kreeg ik een storm van kritiek over me heen. Het krantenartikel waarin Fred Teeven me crimineel noemde, heb ik jarenlang op de koelkast gehangen. Hij was ervan overtuigd dat wat ik deed niet alleen strafbaar was, maar ook misdaad uitlokte; alsof vrouwen massaal hun baby’s in onze vondelingenkamers zouden dumpen.”

Zorgmijders

„Inmiddels hebben ze gezien dat dit niet gebeurt. Logisch ook: geen enkele vrouw kiest ervoor om in eenzaamheid te bevallen en haar kind achter te laten als ze een andere optie heeft. Het is een groep die normaal onder de radar blijft, omdat ze zorg mijden. Om uiteenlopende schrijnende redenen als incest, misbruik, huiselijk geweld, eerwraak of dreiging vanuit een streng gereformeerde gemeenschap. Sommige vrouwen zijn getraumatiseerd door eerdere slechte ervaringen met hulpverleners.”

„De politiek, Justitie, jeugdbescherming en ik willen allemaal hetzelfde: dat deze vrouwen geholpen worden. Als ze anoniem blijven, kan dat soms niet. Maar als ze hun baby in een kliko achterlaten, óók niet. Natuurlijk doen we ons best om alle moeders te helpen, en vaak lukt dat gelukkig ook. Maar zo niet, dan redden we in ieder geval de baby’s.”

Barbara en haar team kijken ook wat moeders nodig hebben om wél zelf voor hun kind te kunnen zorgen, nu of in de toekomst. „Vaak is dat iets wat we eenvoudig kunnen regelen, zoals een dak boven hun hoofd. Soms is het al genoeg dat er iemand voor ze is met wie ze hun geheim kunnen delen.”

Niet strafbaar

Barbara’s hoop is gevestigd op minister Dekker. „Een superheld”, zegt ze. „Omdat hij buiten de regels en wetten om durft te denken. Hij vindt dat kinderen die in een Beschermde Wieg-kamer worden gebracht, eigenlijk geen vondelingen zijn en dat dit dus ook niet strafbaar meer moet zijn. Die uitspraak gaat nog heel veel kinderlevens redden!”

Maar daar is meer voor nodig, met name geld. „In Duitsland hangen op alle stations en in bushokjes posters met teksten als ’Moet jij alleen bevallen? Bel ons 24 uur per dag’. Dat willen wij ook, want alleen zo bereik je iedereen. Er blijft nu eenmaal een groep zwangeren die anoniem van hun kind af wil, en we rusten niet tot we die allemaal kunnen helpen.”

Onhaalbaar? „Ach, dat is me al zo vaak verteld: ’Jouw kaarsje dooft nog wel’, of ’Wat jij wil kán gewoon niet’. Maar mijn kaarsje dooft nooit. Sterker nog, het heeft me altijd alleen maar gedreven om nóg harder te werken. Ik weet het zeker: over tien jaar is het ondenkbaar dat moeders die perspectief hebben om zelf voor hun kind te zorgen, van hun baby worden gescheiden. Als ik er alleen al aan denk gaan mijn ogen twinkelen!”

Over de liefde

Op Valentijnsdag verschijnt Lief liever liefde, waarvoor Barbara 130 kinderen en ouderen heeft geïnterviewd over de liefde. „Ook jongens en meisjes voor wie liefde niet vanzelfsprekend is. Zoals een vluchtelingkind, een jongen die van pleeggezin naar pleeggezin hopt of een meisje dat verslaafd geboren is. Wat me raakte is hoe puur en hoopvol kinderen naar het leven kijken. Volwassenen zijn soms pessimistisch, denken dat hun kleine bijdrage de wereld niet kan veranderen. Maar je hebt maar één klein vonkje in je hart nodig om verschil te kunnen maken.”

De opbrengst van het boekje gaat naar Beschermde Wieg.